90’lı yıllarda yaşanan teknoloji patlamasında Flooz, Beenz ve DigiCash gibi yeni oluşan sistemler ile bir dijital para yaratma girişiminde bulunuldu ancak başarısız oldu. Bu başarısızlığın dolandırıcılık, finansal problemler ve hatta işverenler ve çalışanlar arasındaki sürtüşmeler gibi birçok sebebi bulunuyor. Bu sistemlerin hepsi “Güvenilir Üçüncü Şahıs” yaklaşımını kullandı, yani işin arkasındaki şirketler para transferlerini yapmak istedi. Şirketlerin başarısızlığı djital para ekosisteminin oluşmamasına sebebiyet verdi.
2009’un başlarında Satoshi Nakamoto takma adlı anonim bir programcı veya programcılar Bitcoin’i tanıttı. Satoshi Bitcoin’i ”eşler arası elektronik nakit sistemi”(peer to peer) olarak tanımladı. Tamamen merkezi olmayan bir sistem, yani sürece dahil olan bir sunucu veya merkezi otorite yok. Kripto paralar merkezi olmayan bir sistem ile geliştiği için, bu paraların üretiminde hiçbir devlet ya da özel kuruluşun söz hakkı yok. Klasik anlamda kullandığımız tüm paralar devletler tarafından üretilen ve arkasında devlet desteği olduğu için “belirli bir değeri” olan cisimler. Ancak yeni gelişen kripto para teknolojisi hiçbir devlet desteği olmaksızın dünyanın her yerindeki bireysel kullanıcılar tarafından üretilerek “belirli bir değer” edindi.
Krito paralar sistem gereği parayı amaç olmaktan bir nebze olsun çıkarıp araç haline getirdi. Bu sebeblerden dolayı mevcut finansal sistemin ısrarla görmezden gelmeye çalıştığı ancak başaramadığı bir sistemdir. Kripto paraların nasıl çalıştığı ve teknolojisinin nasıl olduğunu sizlere blockchain adlı yazımda bahsetmiştim. Günümüzde kripto paraların yatırım aracı görenlerin sayısı oldukça fazla ve gün geçtikçe de insanların ilgisi bu alana daha fazla yatırım yapmaya başladığını gözlemlemekteyiz.
Yukarıdaki grafikte de en çok bilinen kripto para birimi Bitcoinin 2020 performansını görmekteyiz. 7000$ değerinde 2020 başlarında işlem gören Bitcoin 2020 Temmuz ayında 9000$ değerinin üstünde işlem görmekte. Korona virüs salgınının dünya piyasalarını etkilediği Mart ayında Bitcoin’de sert düşüşten etkilenmiş 3700$ seviyesine kadar değeri düşse de kısa sürede tekrardan 10000$ değerini yatırımcısına göstermiştir. Bitcoin ve diğer kripto paralara, kripto para borsalarından ulaşabiliyoruz, kripto para borsaları reel para birimleri veya kripto para birimi ile kripto para alış veya satış işlemleri yapabildiğiniz platformlardır.
Bu platformlardan olan FTX Borsasında kendi işlemlerimi gerçekleştirmekteyim. Çünkü Global borsalardan biri olan FTX geçen yıl platformunu kullanıcılara açsa da rakiplerinden çok daha hızlı gelişti ve en büyük borsalardan biri olmayı başardı. Bunu başarabilmesinin birkaç sebebi bulunmaktadır. İlki kurucu ekip olan Alameda Research kripto piyasasında oldukça uzun zamandır faaliyet gösteriyor ve aktif şekilde işlem yapmaktadır. Bunun getirdiği deneyimle FTX platformunu en üst düzeye taşımakta zorlanmadılar. Kripto piyasasında aktif olarak işlem yapmalarından dolayı diğer borsa ve platformlarla bağlantıları bulunmaktaydı ve bunu en iyi şekilde kullandılar. Genç ve başarıyı alışkanlık haline getirmiş bir ekibe sahip olduklarından dolayı yeni ürünler çıkarma ve kendilerini geliştirme hızında rakiplerine büyük farklar attılar.
Önümüzdeki yıllarda piyasada yeni birçok kripto para platformu ve uygulamalarına şahitlik edeceğiz. Riskli bir piyasa olduğu için bu alanda eğitim almadan işlem yapmak çok büyük riskli sonuçların ortaya çıkmasına sebep olabilir. Bu alanda çok temkinli hareket etmek, çok dikkatli olmak, eğitim almak ve riskten mümkün olduğunca kaçınmak ilerde büyük zararlar yaşamamak adına önemli bir husustur.
*Bu yazı yatırım tavsiyesi değildir.
Mr. Aaron
Financial Adviser
nwo.aaron09@gmail.com
Blockchain teknolojisi ve dijitalleşen dünya tabiri günümüzde çok kullanılmaya başlandı. Di